Είδα το “Χοιρινό νεφρό για την κατάθλιψη”σε σκηνοθεσία Βασίλη Μαυρογεωργίου. Κριτική της παράστασης από τη Γιώτα Δημητριάδη στο texnes-plus.gr
Ο Βασίλης Μαυρογεωργίου, τα τελευταία χρόνια, έχει στραφεί στο ισπανόφωνο θέατρο κι όπως έχει δηλώσει σε συνέντευξή του στο texnes-plus και τον Αναστάση Πινακουλάκη αυτό συμβαίνει διότι: «Κι εκείνοι (οι Ισπανοί) γράφουν έργα για μικρές παραγωγές με δύο ή τρία πρόσωπα, όπως συμβαίνει και στην Ελλάδα. Ένα άλλο εξαιρετικό γνώρισμα, είναι πως οι Ισπανοί συγγραφείς μιλούν για το τώρα, χωρίς να τους ενδιαφέρει να γίνουν διαχρονικοί. Κάνουν πολιτικό θέατρο που είναι πάρα πολύ σημαντικό σήμερα».
Έτσι, λοιπόν, μετά τις δύο σκηνοθεσίες του: την «Αρχή του Αρχιμήδη» του Ζοσέπ Μαρία Μιρό και το «Κόντρα στην Ελευθερία» του Εστέβα Σολέρ, αλλά και τον πρωταγωνιστικό του ρόλο στο «Χελιδόνι» του Γκιλιέμ Κλούα, σε σκηνοθεσία Ελένης Γκαζούκα, καταπιάνεται μ’ ένα ακόμη ισπανικό έργο συνεχίζοντας έτσι τη συνεργασία του με τη μεταφράστρια Μαρία Χατζηεμμανουήλ.
Αυτή τη φορά, πρόκειται για το «Xοιρινό νεφρό για την κατάθλιψη» του Αλεχάντρο Ρικάνιο, που ανεβαίνει στο Μικρό Γκλόρια. Ο 36χρονος πολυβραβευμένος και πολυγραφότατος Μεξικανός συγγραφέας συνδυάζει στο έργο του φανταστικά γεγονότα από τη ζωή του Σάμιουελ Μπέκετ για να δημιουργήσει έναν θεατρικό κόσμο, που ισορροπεί μεταξύ μαύρης κωμωδίας και δράματος.
Πρόκειται για τη φανταστική ιστορία της συγγραφής του «Περιμένοντας τον Γκοντό», του πιο γνωστού κι αγαπημένου έργου του Μπέκετ παγκοσμίως. Στην Ελλάδα ανεβαίνει, σχεδόν, κάθε χρόνο, ενώ οι Βρετανοί και συγκεκριμένα το Royal National Theatre μετά από ψηφοφορία του, το 1990, ανέδειξε το «Περιμένοντας τον Γκοντό» ως το σημαντικότερο έργο του 20ου αιώνα στην αγγλική γλώσσα.
Η υπόθεση
Η Μαρί είναι απελπισμένα ερωτευμένη με τον Γκουστάβ. Είναι μια γυναίκα μόνη στον κόσμο, καταδικασμένη να δίνει νόημα στην ύπαρξή της μέσα από εκείνον. Αυτός, όμως, την υποτιμά διαρκώς. Του είναι ανυπόφορη και συνεχώς τη διώχνει. Σιγά-σιγά γίνεται η μούσα του. Ο Γκουστάβ είναι ένας βασανισμένος συγγραφέας, ένας καταραμένος ποιητής, καταδικασμένος να ζει στη σκιά του Σάμιουελ Μπέκετ. Ο ίδιος δεν έχει πετύχει τίποτε στη ζωή του. Αναπτύσσει μια σχέση αγάπης και μίσους με τον Ιρλανδό συγγραφέα. Όλα ξεκινούν όταν παίρνει μέρος σε έναν διαγωνισμό ποίησης και χάνει από αυτόν. Κάπως έτσι αρχίζει να γίνεται στόκερ του Μπέκετ.
Μαζί με τη Μαρί τον ακολουθούν παντού για 13 χρόνια. Κάποια στιγμή αποφασίζει να τον σκοτώσει. Μπαίνοντας στο διαμέρισμά του δεν τον βρίσκει εκεί. Πάνω στο γραφείο του, όμως, βρίσκει το ανέκδοτο κείμενο του «Περιμένοντας τον Γκοντό». Το διαβάζει κι η ζωή του αλλάζει για πάντα. Ο Γκουστάβ ανακαλύπτει τον μεταφορικό τρόπο γραφής κι έτσι η σχέση του με τον Μπέκετ αλλάζει για πάντα κι από σχέση μίσους μετατρέπεται σε σχέση λατρείας. Στόχος του είναι να τον προστατεύσει από κάθε κίνδυνο, ενώ παράλληλα εισβάλλει μυστικά στο σπίτι του και κάνει διορθώσεις στο μπεκετικό κείμενο αλλάζοντας ακόμη και τον τίτλο του. Η εμμονή του, όμως, με τον συγγραφέα θα τον οδηγήσει σε ακραίες και παραβατικές συμπεριφορές. Οι δύο ήρωες φλερτάρουν με τους ήρωες του Μπέκετ, τον Βλαντιμίρ (Ντίντι) και τον Εστραγκόν (Γκόγκο) εξάλλου:«Στη ζωή δεν κάνεις τίποτα άλλο από το να περιμένεις….τον θάνατο»
Η παράσταση
Ο Βασίλης Μαυρογεωργίου έχοντας δύο δυνατούς άσους στο μανίκι του – τους ηθοποιούς Άννα Καλαϊτζίδου και Μιχάλη Συριόπουλο – παραδίδει στο κοινό μια παράσταση με εξαιρετικό ρυθμό, που ισορροπεί ενδελεχώς ανάμεσα στο δράμα και το μαύρο χιούμορ με τα κωμικά στοιχεία να κυριαρχούν ακόμα και στις στιγμές απόλυτης μακαβριότητας. Δίνοντας στο θέατρο έναν από τους σπουδαιότερους ρόλους του, αυτού του παυσίπονου απέναντι στις πληγές της καθημερινής ζωής. Έτσι η τέχνη λειτουργεί, όπως και το χοιρινό για την κατάθλιψη στο έργο του Ρικάνιο, ως αντικαταθλιπτικό.
Αυτές οι συναισθηματικές μεταβάσεις είναι, κατά τη γνώμη μου, το μεγαλύτερο στοίχημα σ’ ένα τόσο χειμαρρώδες, ποιητικό, αφαιρετικό και συνάμα μεταφορικό έργο, όπου ο ρεαλισμός μπλέκεται μοναδικά με την ονειροπόληση και το θέατρο του παραλόγου.
Η παράσταση κινητοποιεί τη φαντασία του θεατή και μ’ ένα λιτό σκηνικό (Μαίρη Τσαγκάρη) αποτελούμενο από τέσσερα έπιπλα, καθώς και την καλοδουλεμένη κίνηση των ηθοποιών (Πάρης Μαντόπουλους) μας μεταφέρει στους πολλούς και διαφορετικούς κόσμους του έργου, από το ατμοσφαιρικό Παρίσι και τον Σικουάνα, μέχρι τη φρίκη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και τα αγροκτήματα της Ευρώπης. Καθώς ο Ρικάνιο τοποθετεί χρονικά την υπόθεση το 1939, όταν την 1η Σεπτεμβρίου πραγματοποιήθηκε η εισβολή της Γερμανίας στην Πολωνία, που ουσιαστικά σηματοδότησε την έναρξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
Αν και το έργο του Μπέκετ είναι γραμμένο αρκετά αργότερα 1948-1949, ο Μεξικανός συγγραφέας το μεταφέρει λίγο πριν για να εκμεταλλευτεί δραματουργικά τις πολεμικές συνθήκες, που επικρατούσαν μια δεκαετία πριν στην Ευρώπη.
Η Άννα Καλαϊτζίδου κι ο Μιχάλης Συριόπουλος κατάφεραν, με τις ερμηνείες τους, να αναδείξουν και να φωτίσουν όλες τις πτυχές αυτού του ιδιόμορφου ζευγαριού, που στηρίζεται σε μια σχέση αγάπης-μίσους αλλά κι έντονης εξάρτησης. Ο Γκουστάβ είναι για τη Μαρί ο μεγάλος έρωτας της ζωής της. Η Μαρί είναι για τον Γκουστάβ ενοχλητική, αλλά παράλληλα κι απαραίτητη για να δημιουργήσει. Είναι η μούσα του αλλά όχι με τον τρόπο που ονειρεύεται εκείνη. Μια σχέση τόσο ιδιαίτερη κι αληθινή συνάμα. Εξάλλου : «Ο έρωτας είναι κάτι πάρα πολύ ωραίο όταν συμβαίνει, σε όποιον από τους δύο συμβαίνει και για όσο συμβαίνει. Αλλά πάντα τελειώνει». (Κική Δημουλά)
Διαβάστε ολόκληρη τη συνέντευξη και δείτε τις φωτογραφίες ΕΔΩ