Η Μαρία Χατζηεμμανουήλ μιλάει για το ” Ηimmelweg” του Χουάν Μαγιόργκα (Κάπα Εκδοτική)

Συνέντευξη στη Γεωργία Χάρδα και το timelink.gr

Το σύγχρονο έργο του Ισπανού δραματουργού Χουάν Μαγιόργκα κυκλοφορεί από την Κάπα Εκδοτική.

Το σπουδαίο αυτό έργο αναφέρεται σε κάθε μορφή φασισμού, κατάχρησης εξουσίας και διαστρέβλωση της πραγματικότητας. Περιγράφει με έναν ιδιαίτερο τρόπο, την κτηνωδία του Ολοκαυτώματος και διαδίδει επίκαιρα μηνύματα.

To “Timelink” σας παρουσιάζει μια πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη με τη μεταφράστρια του έργου Μαρία Χατζηεμμανουήλ.

-Το έργο αποτελεί ασφαλώς μια συγκλονιστική αναφορά στο Ολοκαύτωμα, ωστόσο θεωρείτε ότι δεν περιορίζεται μόνο στην ιστορική αναπαράσταση των γεγονότων;

Το έργο ΔΕΝ είναι μια ιστορική αναπαράσταση των γεγονότων, η ιστορία που διαδραματίστηκε στο Στρατόπεδο Τερεζίενσταντ τον Ιούνιο του 1944 αποτελεί για τον Χουάν Μαγιόργκα το όχημα, την αφορμή για να μιλήσει για θέματα που απασχολούν σήμερα τον θεατή-αναγνώστη του έργου του. Το έργο μιλάει για την ευθύνη του σύγχρονου ανθρώπου που ενώ γνωρίζει την αλήθεια, όπως ο αντιπρόσωπος του Ερυθρού Σταυρού στο έργο, επιλέγει να εθελοτυφλεί για να αποσείσει τις δικές του ευθύνες για την ανοχή του στα καθημερινά εγκλήματα που διαπράττονται δίπλα του, αλλά και σε όλο τον κόσμο, σε επίπεδο προσωπικό, πολιτικό και κοινωνικό.

–Μιλήστε μας για τους χαρακτήρες που ξεχωρίζουν.

Επιτρέψτε μου να απαντήσω αυτή την ερώτηση με τα λόγια του συγγραφέα: “Ένας αντιπρόσωπος του Ερυθρού Σταυρού, που η αποστολή του είναι να επιθεωρήσει ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης και παρουσιάζεται μπροστά του ένα αληθοφανές ψέμα. Από αυτόν τον χαρακτήρα ξεκίνησα. Ακολουθώντας όμως τα βήματά του σ’αυτό το ταξίδι μέσα από μια κόλαση που δεν μοιάζει με κόλαση, συνάντησα άλλα πρόσωπα εξίσου σημερινά, εξίσου κοντινά μας.

Πρώτα-πρώτα, ο άνθρωπος που σκηνοθετεί την παράσταση, ο διοικητής του στρατοπέδου. Του παρουσιάζεται η ευκαιρία να πραγματοποιήσει το πιο φιλόδοξο όνειρο, αυτό που δεν μπόρεσε ποτέ να πραγματοποιήσει κανένας σκηνοθέτης: το απόλυτο έργο τέχνης. Η τελειότητα αυτού του έργου όμως απαιτεί από αυτόν να σκέπτεται μόνο την τέχνη και τίποτε άλλο. Να εξαφανίσει από το βλέμμα του κάθε ίχνος συμπόνιας. Τότε μάλιστα, τότε όλες οι ζωές που συγκεντρώνονται στο στρατόπεδο θα είναι στην απόλυτη δικαιοδοσία του, σαν μαριονέτες στα χέρια του μαριονετίστα. Ανάμεσα στις ζωές αυτές που απειλούνται βρίσκεται και ο ανθρωπάκος που χρησιμεύει στον διοικητή ως φερέφωνο για τους ηθοποιούς του. Ο άνθρωπος αυτός πρέπει να επωμιστεί μια τεράστια ευθύνη. Δεν ξέρει αν δουλεύει για τη σωτηρία του λαού του ή αν συνεργάζεται με τους δήμιους. Αν κερδίζει χρόνο ή αν οδηγεί τον λαό του σε μια μοίρα χειρότερη από τον θάνατο. Ο αντιπρόσωπος του Ερυθρού Σταυρού, ο διοικητής του στρατοπέδου, ο αρχηγός της εβραϊκής κοινότητας: πάνω στο τρίγωνο αυτό στηρίζεται το Himmelweg.

-Οι χαρακτήρες αυτοί πιστεύετε ότι εξακολουθούν να υπάρχουν ακόμη και σήμερα ;

Αυτό ακριβώς που κάνει το έργο διαχρονικά επίκαιρο, κλασικό ήδη, είναι ότι οι χαρακτήρες, και κυρίως ο αντιπρόσωπος του Ερυθρού Σταυρού, είναι και σήμερα οι άνθρωποι της διπλανής πόρτας, είμαστε εμείς οι ίδιοι. Εμείς είμαστε “τα μάτια του κόσμου”, που δεν μπορούν να δουν την αλήθεια, τυφλωμένα από τη μισαλλοδοξία, τη δειλία, την πλύση εγκεφάλου στην οποία μας υποβάλλουν τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, τη ραστώνη της μικρής μας ζωής που δεν θέλουμε να χάσουμε. Βρίσκουμε μια δικαιολογία-κυρίως για τον εαυτό μας-για να μην αναλάβουμε την ευθύνη που μας αναλογεί, να μην καταγγείλουμε τη βία, την αδικία, την ανηθικότητα, την εκμετάλλευση. Περιμένουμε από τα θύματα “να μας κάνουν ένα σινιάλο“, για να μας επιτρέψουν την επέμβαση σε όσα εγκλήματα διαπράττονται εις βάρος τους.

-Διαβάζοντας αυτό το σπουδαίο έργο ,στην αρχή, διακρίνουμε ότι ο Διοικητής και ο Gottfried εργάζονται προς τον ίδιο σκοπό ωστόσο στη συνέχεια η σύγκρουση τους πιστεύετε ότι θυμίζει αρχαία ελληνική τραγωδία;

Η “συνεργασία” αυτή είναι από την αρχή πλασματική. Η σύγκρουση υπάρχει πριν ακόμα αρχίσει το έργο και είναι δεδομένη. Το γεγονός ότι ο διοικητής-μορφωμένος και φαινομενικά ευγενής- προσπαθεί να φέρει εις πέρας την αποστολή του χρησιμοποιώντας τον Γκότφρηντ ως δήθεν συνεργάτη του, δεν αλλάζει τα πράγματα.

Ο Γκότφρηντ σιγά σιγά αρχίζει ίσως να πιστεύει ότι μπορεί και να υπάρξει μια κανονική ανθρώπινη σχέση ανάμεσα στους δυο τους, αλλά την ίδια στιγμή που φτάνει να το πιστέψει-και αυτή η στιγμή δίνεται υπέροχα από τη σκηνοθεσία και τους ηθοποιούς στην παράσταση-καταλαβαίνει ότι δεν υπάρχει περίπτωση να συμβεί ποτέ κάτι τέτοιο. Οι ρόλοι είναι σαφέστατα διακεκριμένοι, από την αρχή μιλάμε για θύτες και θύματα, μόνο που τα θύματα κάποια στιγμή ελπίζουν ότι οι θύτες ίσως πάψουν να είναι τέτοιοι.

Διαβάστε όλη τη συνέντευξη ΕΔΩ