Νίκος Ψαρράς: «Δεν υπάρχουν πολίτες δεύτερης κατηγορίας»
Συνέντευξη στη Νέα Σελίδα και τη Χρύσα Φωτοπούλου
Πρωταγωνιστεί στον «Δρόμο για τον ουρανό», μια αληθινή ιστορία ολοκαυτώματος, προβληματίζεται, μιλά για τις ναζιστικές θηριωδίες και καλεί τους μαθητές να τη δουν.
Είναι ένας ωραίος άνθρωπος πάνω απ’ όλα. Εγκάρδιος, ενδιαφέρων συνομιλητής, με δυνατή χειραψία. Αφορμή για να συναντήσω τον Νίκο Ψαρρά ήταν η επανάληψη της παράστασης «Ο δρόμος για τον ουρανό» του Χουάν Μαγιόργκα, αυτή τη φορά στο θέατρο «Τζένη Καρέζη».
«Ο δρόμος για τον ουρανό» έχει ήδη αποσπάσει εξαιρετικές κριτικές, με τον Νίκο Ψαρρά να υποδύεται έναν Γερμανό στρατιωτικό, πιστό στο όραμα περί θηριωδιών που σχεδίαζαν ακόρεστα οι ομοϊδεάτες του.
«Το κείμενο του Μαγιόργκα συνδέεται με μια αληθινή ιστορία ολοκαυτώματος. Οταν το 1943 η παγκόσμια κοινή γνώμη αναρωτιόταν για την τύχη των εκατομμυρίων Εβραίων, ο Γκέμπελς και η ομάδα του έστησαν ένα φιάσκο, ένα ψεύτικο στρατόπεδο συγκέντρωσης Εβραίων κοντά στην Πράγα. Στόχος ήταν έπειτα από πολύμηνες πρόβες η ζωή εκεί μέσα να μοιάζει κανονική. Οταν κατέφθασε τριμελής επιτροπή του Ερυθρού Σταυρού στο Τερεζίν, συμπέρανε ότι πρόκειται για ένα κλειστό θέρετρο, όπου οι Εβραίοι μπορούσαν να πηγαίνουν για θεραπευτικούς σκοπούς. Μια φυσιολογική πόλη με ανθρώπους που το πρωί δούλευαν, το μεσημέρι έτρωγαν το φαγητό τους και το απόγευμα έπαιζαν μπάλα. Επιστρέφοντας οι εκπρόσωποι του Ερυθρού Σταυρού από το στρατόπεδο κατέθεσαν τη μαρτυρία τους για τη σίτιση, την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και τη διαμονή των κρατουμένων. Κανείς, φυσικά, δεν τους είπε ότι όλοι αυτοί “που ζούσαν φυσιολογικά” μετά εξοντώθηκαν. Σε αυτό το περιστατικό στηρίζεται το έργο του Μαγιόργκα. Με αφορμή όλο αυτό ο συγγραφέας μιλάει για τον φασισμό, τον άνθρωπο, το θέατρο. Ο φασισμός είναι εδώ και ελλοχεύει. Στην “επιχείρηση ωραιοποίησης”, όπως ονομάστηκε το φιλόδοξο σχέδιο της ναζιστικής κυβέρνησης, όλα ωραιοποιούνται και ποια είναι η ουσία; Στην παράσταση επίσης προβάλλεται κι ένα δεκάλεπτο βίντεο με περιεχόμενο πραγματικά πλάνα. Παιδάκια που γελούν και αργότερα γίνονται στάχτη. Δεν το αντέχω με τίποτα. Και να σκεφτεί κανείς ότι πίσω από αυτά τα εγκλήματα ήταν άνθρωποι φιλότεχνοι, άνθρωποι καλλιεργημένοι. Ο δικός μου χαρακτήρας, ας πούμε, μιλάει συνεχώς για θέατρο», αναφέρει στη «Νέα Σελίδα» ο Νίκος Ψαρράς.
Στα βαθιά η σκηνοθέτιδα Ελενα Καρακούλη και ο θίασος μπήκαν με ιδιαίτερη συγκίνηση για τα ιδανικά των ανθρώπων και μελετώντας ψύχραιμα μεν, τον θρίαμβο της βαρβαρότητας δε. «Διαβάσαμε με την Ελενα πάνω από 110 βιβλία όσο προχωρούσε η διαδικασία της έρευνας. Η έρευνα είναι το ωραιότερο κομμάτι στη δουλειά του ηθοποιού. Μέσα σε όλα αυτά μάθαμε και φρικιαστικά πράγματα. Στη Δίκη της Νυρεμβέργης, όταν ρωτήθηκαν οι κατηγορούμενοι γιατί έπρεπε να εξαθλιώνονται οι Εβραίοι πριν οδηγηθούν στον θάνατο, αυτοί απάντησαν ότι το έκαναν για τους στρατιώτες τους: οι Γερμανοί στρατιώτες έπρεπε να έχουν απέναντί τους εξαθλιωμένους, μη υγιείς ανθρώπους», συμπληρώνει.
«Να καταλάβουν την αγριότητα της εποχής»
«Οι θεατές είδαν το “Himmelweg”, όχι μόνο σαν μια αναπαράσταση της πιο μαύρης σελίδας στην Ιστορία της Ευρώπης, αλλά και σαν ένα έργο για την εξόντωση των αθώων, την εκμετάλλευση των θυμάτων, την προπαγάνδα, τους ευφημισμούς, το αόρατο της φρίκης», λέει ο συγγραφέας του έργου. «Θα ήθελα πολύ να έρθουν παιδιά και έφηβοι να δουν την παράσταση. Να έρχονται στο θέατρο σχολεία. Να προβληματιστούν οι μαθητές, να καταλάβουν την αγριότητα αυτής της εποχής, να συνειδητοποιήσουν ότι δεν υπάρχουν πολίτες δεύτερης κατηγορίας», τονίζει ο Νίκος Ψαρράς.
Διβάστε ολόκληρη τη συνέντευξη ΕΔΩ