της Ελένα Τορνέρο
Μετάφραση σε συνεργασία με τους Els de Paros
Ένα μονόπρακτο με πικρό χιούμορ για τις εργασιακές σχέσεις, τις προσλήψεις και απολύσεις την εποχή της κρίσης.
Απόσπασμα του έργου
I
ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΜΕΝΗ
(Η ΠΑΛΙΑ και η ΚΑΙΝΟΥΡΙΑ, στις θέσεις τους. Η ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ, όρθια, μπροστά τους, με ένα πλατύ χαμόγελο, το οποίο, μαζί με τον παράξενα χαρούμενο τρόπο ομιλίας της, μπορεί να θεωρηθεί ακόμα και ανησυχητικό. Η ΠΑΛΙΑ χαμογελάει κάθε φορά που η ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ της απευθύνει ένα βλέμμα. Απέξω, ακούγεται μακριά ο θόρυβος μιας διαδήλωσης.)
ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ
Ευχαριστημένη;
ΚΑΙΝΟΥΡΙΑ
Ορίστε;
ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ
Ρωτάω αν είστε ευχαριστημένη. Που έχετε δουλειά, την καινούρια σας δουλειά, αυτή τη δουλειά.
ΚΑΙΝΟΥΡΙΑ
Ναι. Φυσικά. Φυσικά και είμαι ευχαριστημένη.
ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ
Ωραία. Πολύ ωραία. Πρέπει να είστε ευχαριστημένη. Πολύ ευχαριστημένη. Στους καιρούς που ζούμε, δε νομίζετε; Είναι Δευτέρα και είστε στη δουλειά, στη δουλειά σας. Η πρώτη σας Δευτέρα σε αυτή τη δουλειά. Δεν είναι συγκινητικό; Και αύριο θα είναι η πρώτη σας Τρίτη και μετά η πρώτη σας Τετάρτη… κι έτσι θα περνούν οι μέρες σ’ αυτή τη δουλειά, σ’ αυτή τη θέση εργασίας που είναι τώρα δική σας, που την κερδίσατε με τον ιδρώτα σας. Με τον ιδρώτα σας και με ένα καλό βιογραφικό φυσικά, συνοδευόμενο από εξαιρετικές συστάσεις, αυτό που μετράει όμως είναι πως σήμερα είναι Δευτέρα, μια νέα Δευτέρα, πως αρχίζει μια βδομάδα γεμάτη προσδοκίες και αυτήν ακριβώς τη στιγμή, ενώ όλος αυτός ο κόσμος είναι εκεί έξω και διαδηλώνει με κραυγές και συνθήματα, εσείς βρίσκεστε εδώ και έχετε μια δουλειά. Συγχαρητήρια.
ΚΑΙΝΟΥΡΙΑ
Ευχαριστώ.
ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ
Πολύ ωραίο το φουλάρι σας. Το μαντήλι.
ΚΑΙΝΟΥΡΙΑ
Ευχαριστώ. Είναι δώρο. Σήμερα το ’βαλα πρώτη φορά.
ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ
Πολύ ωραία, πολύ ωραία. Καινούριο φουλάρι, καινούρια δουλειά, και είστε ευχαριστημένη, έτσι δεν είναι; (Η ΚΑΙΝΟΥΡΙΑ γνέφει «ναι» ενώ ταυτόχρονα προσπαθεί να συνεχίσει τη δουλειά της.) Αν δεν είχατε δουλειά, όλα θα ήταν διαφορετικά, έτσι δεν είναι; Θα ήσασταν στο σπίτι σας, μόνη, απελπισμένη, άβαφτη. Είναι ωραίο να έχεις μια δουλειά, έστω και για να σηκώνεσαι μόνο να βάφεσαι το πρωί, έστω και για να γελάς μόνο όταν περπατάς στον δρόμο μαζί με όλους αυτούς τους κακομοίρηδες που δεν έχουν, έτσι δεν είναι; (Παύση.) Έτσι δεν είναι;
ΠΑΛΙΑ
Έτσι ακριβώς.
ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ
Και βέβαια έτσι είναι. Και σήμερα δεν είναι απλώς Δευτέρα, είναι και του Αγίου Βαλεντίνου, είναι μια γιορτή πολύ σημαντική για την εταιρεία μας. Πρέπει να ξέρετε πως η «Σοκολάτες ΑΚΑΙ» υπήρξε πρωτοπόρος στην προώθηση της ημέρας του Αγίου Βαλεντίνου σ’ αυτή τη χώρα, από το 1950 ακόμα- φανταστείτε- με το σλόγκαν: «Έρωτας και σοκολάτα». Πριν από την πρωτοβουλία μας, κανείς σ’ αυτή τη χώρα δεν ήξερε τον Άγιο Βαλεντίνο. Ήταν μια μεγάλη επιτυχία για την οποία νιώθουμε υπερήφανοι: καθιερώσαμε μια παράδοση τόσο όμορφη, έτσι δεν είναι; «Έρωτας και σοκολάτα». Και σήμερα ακόμα, τις μεγαλύτερες πωλήσεις μας τις κάνουμε αυτές τις μέρες.
ΚΑΙΝΟΥΡΙΑ
Ναι. Σήμερα μάλιστα διάβαζα πως ο Άγιος Βαλεντίνος μάλλον δεν υπήρξε ποτέ. Δεν είναι περίεργο; (Η ΠΑΛΙΑ κοιτάζει θορυβημένη τη ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ. Αμήχανη σιωπή.) Το έγραφε σ’ ένα περιοδικό.
ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ
(Με ένα πλατύ χαμόγελο.) Α, ναι, ναι, πολύ ωραία. Ελπίζω να εγκλιματισθείτε σύντομα στην εταιρεία. Ένας καλός τρόπος για να το πετύχετε θα ήταν να συμμετάσχετε στον διαγωνισμό «κοάν» που οργανώσαμε για να γιορτάσουμε την “Ημέρα πνεύματος ζεν” Γνωρίζετε τι είναι το «κοάν»;
ΚΑΙΝΟΥΡΙΑ
Ναι, είναι/
ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ
Είναι ένα είδος αινίγματος∙ κάθε δάσκαλος ζεν που σέβεται τον εαυτό του υποβάλλει στον μαθητή του ένα κοάν και τον καλεί να αναζητήσει την απάντηση. Είναι μια καλή εξάσκηση για να βρίσκουν απαντήσεις πέρα από την κοινή λογική, πολύ χρήσιμη για τα πρόσωπα σε υψηλές διοικητικές θέσεις -όπως εγώ-, που οι ευθύνες τους τα αναγκάζουν να υποβάλονται συνεχώς σε δοκιμασίες. Θέλετε να σας πω ένα; Ναι; Ακούστε λοιπόν προσεκτικά. Φανταστείτε πως είστε κρεμασμένη από το στόμα στο κλαδί ενός δέντρου. Το μοναδικό πράγμα που σας κρατάει για να μην πέσετε είναι το στόμα σας. Ούτε τα χέρια ούτε τα πόδια σας μπορούν να σας βοηθήσουν. Φανταστείτε πως κάτω από το δέντρο βρίσκεται ένας γέροντας. Ο γέροντας σας ρωτάει: «Ποιο είναι το νόημα του βουδισμού;» Σας το επαναλαμβάνω, μήπως δεν το καταλάβατε: “Ποιο είναι το νόημα του βουδισμού;” (Παύση.) Αν δεν απαντήσετε στον γέροντα, αποφεύγετε την ερώτηση. Αν απαντήσετε, πέφτετε και σκοτώνεστε. Αυτό, λοιπόν, είναι το αίνιγμα: “Πώς θα απαντήσετε στην ερώτηση του γέροντα;” (Αμήχανη παύση από την πλευρά τής ΚΑΙΝΟΥΡΙΑΣ, που δεν ξέρει τι να απαντήσει. Γελάει νευρικά.)
ΚΑΙΝΟΥΡΙΑ
Κοίτα να δεις ο δάσκαλος του ζεν…
ΠΑΛΙΑ
Ψυχραιμία. Κανείς δεν το βρίσκει με την πρώτη.
ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ
Βέβαια, βέβαια. Δεν πρέπει να δώσετε μια βιαστική απάντηση. Πρέπει να την αφήσετε να ωριμάσει μέσα σας, να της παραχωρήσετε τον απαραίτητο χρόνο ώσπου να αναδυθεί ξαφνικά από μόνη της η απάντηση την κατάλληλη στιγμή. Τελείωσα, δε θα σας καθυστερήσω άλλο. Αν έχετε κάποια αμφιβολία, σας συνιστώ να απευθυνθείτε στη συνάδελφό σας. Είναι μια από τις πιο έμπειρες υπαλλήλους στην επιχείρησή μας. Καλωσορίσατε. (Χαιρετάει με έναν ψευτο–ανατολίτικο τρόπο.)
ΚΑΙΝΟΥΡΙΑ
Ευχαριστώ.
(Η ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ βγαίνει. Η ΚΑΙΝΟΥΡΙΑ κοιτάζει την ΠΑΛΙΑ. Η ΠΑΛΙΑ σταματάει να χαμογελάει και συγκεντρώνεται στη δουλειά της. Η ΚΑΙΝΟΥΡΙΑ κάνει το ίδιο. Απέξω, συνεχίζει να ακούγεται ο θόρυβος της διαδήλωσης.)