Ο Τζόρντι, δάσκαλος σε ομάδα κολύμβησης παίδων, αγκαλιάζει και δίνει ένα φιλί σε ένα αγοράκι που κλαίει γιατί φοβάται το νερό και δε θέλει να κολυμπήσει χωρίς σωσίβιο. Η κίνησή του αυτή θα πυροδοτήσει τα παράπονα των γονιών και θα αποτελέσει αφορμή για να έρθουν στην επιφάνεια καχυποψίες, προκαταλήψεις και φόβοι. Η Αρχή του Αρχιμήδη είναι ένα έργο που πραγματεύεται τις ανθρώπινες σχέσεις και τους σύγχρονους φόβους.
To έργο , που τιμήθηκε με το σημαντικό Βραβείο Born το 2011, έχει ήδη μεταφραστεί σε 11 γλώσσες μέσα σε τρία μόλις χρόνια κι έχει γνωρίσει μεγάλη επιτυχία στην Ισπανία, τη Λατινική Αμερική αλλά και σε ευρωπαϊκές πόλεις όπου και ανέβηκε (Λονδίνο κ.ά)
Στην Ελλάδα παρουσιάστηκε για πολύ περιορισμένο αριθμό παραστάσεων στο Θέατρο Αργώ (Αθήνα) το 2015, σε σκηνοθεσία Θοδωρή Βουρνά.
Έγραψαν για το έργο:
Το πρόβλημα που θέτει το έργο, εξάλλου, δεν είναι αν ο προπονητής είναι ένοχος ή αθώος, αφού δεν υπάρχει καμιά αντικειμενική ένδειξη στο κείμενο που να νομιμοποιεί τη μια άποψη ή την άλλη· το θέμα είναι επίσης, και κυρίως, να αναρωτηθεί ο θεατής τι είδους κοινωνικό μοντέλο είναι αυτό που επιβάλλεται στη Δύση. Προτιμάμε να ζούμε σε ένα κόσμο στον οποίο ακόμα επιτρέπεται μια χειρονομία τρυφερότητας σε ένα παιδί, έστω κι αν υπάρχουν κενά στην πρόληψη της κατάχρησης μιας τέτοιας συμπεριφοράς, ή προτιμάμε μια κοινωνία η οποία επιβάλλει αυστηρό έλεγχο στα άτομα που την απαρτίζουν, προκειμένου να προλάβει οτιδήποτε επικίνδυνο; Αυτό είναι το πραγματικό δίλημμα που αντιμετωπίζουν οι δυτικές κοινωνίες. Ο πολλαπλασιασμός των μεθόδων ασφαλείας μας κάνει να σκεφτούμε πως η επιλογή έχει ήδη γίνει. Τελικά, στην Αρχή του Αρχιμήδη η κοινή γνώμη καταδικάζει τον προπονητή όχι γι’ αυτό που έκανε, αλλά γι’ αυτό που θα μπορούσε να είχε κάνει.
Έτσι λοιπόν, πέρα από το κοινωνικό πρόβλημα της παιδοφιλίας, το έργο αυτό αντανακλά μια πραγματικότητα πολύ ευρύτερη, η οποία επιβάλλεται χωρίς να το συνειδητοποιήσουμε, και την οποία ο φιλόσοφος Ζιλ Ντελέζ συσχετίζει με την άνοδο ενός νέου φασισμού: “Αντί να εγκαταστήσει μια πολιτική και μια οικονομία πολέμου, ο νεοφασισμός είναι μια παγκόσμια συνεννόηση για την ασφάλεια, για τη διαχείριση μιας ειρήνης που τελικά δεν είναι λιγότερο τρομακτική· οργανώνει συντονισμένα κάθε φόβο, κάθε αγωνία, και μετατρέπει τον καθένα μας σε έναν μικρό φασίστα που έχει ως αποστολή να πνίξει τα πάντα, κάθε πρόσωπο, κάθε λέξη κάπως δυνατή, στον δρόμο μας, στη γειτονιά μας, στον κινηματογράφο μας.”
Ο Ζουζέπ Μαρία Μιρό προβάλλει την αντίστασή του ακριβώς ενάντια σε αυτή τη γενική αναισθησία από την οποία αντλεί τη δύναμή της η συναινετική εποχή μας. Και αν υπάρχει αντιπαράθεση, είναι γιατί πάνω από όλα υπάρχει θέατρο.
Laurent Gallardo. Μεταφραστής του Maison Antoine Vitez.
Απόσπασμα του έργου
Τζόρντι.- Τη Δευτέρα τους είπα πως αυτή την εβδομάδα θα έβγαζαν το σωσίβιο. Τη Δευτέρα θα το έβγαζαν μόνο όσοι ήθελαν. Λίγοι το έκαναν. Δεν ήταν ανάγκη να το κάνουν όλοι εκείνη τη μέρα. Δεν πειράζει. Στους υπόλοιπους είπα να το βγάλουν μέσα στη βδομάδα. Ήταν ένας τρόπος για να το χωνέψουν σιγά-σιγά πως ήρθε η ώρα ν’ αρχίσουν να μπαίνουν στην πισίνα χωρίς το σωσίβιο. Την Τετάρτη το είχαν βγάλει πια αρκετοί. Χωρίς κανένα πρόβλημα. Ήταν σαν… σαν να είχαμε στόχο να μπουν την Παρασκευή όλοι στην πισίνα χωρίς σωσίβιο. Και τέλος.
Άννα.- Και ο Άλεξ/
Τζόρντι.- Ο Άλεξ ήταν ο μόνος που συνέχιζε σήμερα με το σωσίβιο και δεν ήθελε να το βγάλει.
Άννα.- Και τι έκανες;
Μεγάλη παύση.
Άννα.- Θα μου πεις;
Παύση.
Τζόρντι.- Άννα… Δουλεύω πέντε χρόνια εδώ.
Άννα.- Τι έκανες;
Τζόρντι.- Τι είναι αυτό τώρα, ανάκριση τρίτου βαθμού;
Άννα.- Κανείς δεν σε ανακρίνει.
Τζόρντι.- Πάντως με ανάκριση μοιάζει. Το παιδάκι έβαλε τα κλάματα γιατί δεν ήθελε να το βγάλει. Του μίλησα. Σου ορκίζομαι πως το έκανα με τρόπο. Ξέρεις ότι δένομαι με τα παιδιά. Του είπα να μη φοβάται και όλα θα πάνε καλά. Όλα τα άλλα παιδιά το έβγαλαν χωρίς πρόβλημα. Δεν το βρίσκω και τόσο φοβερό!
Άννα.- Μη φοβάσαι.
Τζόρντι.- Γαμώτο! Αυτή η κατάσταση… Με αγχώνεις λιγάκι.
Άννα.- Τζόρντι… (Παύση) Ηρέμησε. Ας μιλήσουμε ήρεμα.
Τζόρντι.- (Κάθεται) Αυτή η κατάσταση είναι γελοία.
Άννα.- Είσαι σίγουρος πως μου τα είπες όλα;
Τζόρντι.- Μα δεν υπάρχει τίποτα να σου πω.
Άννα.- Σίγουρα;
Τζόρντι.- Σίγουρα.
Παύση.
Άννα.- Στο είπα. Μου έκαναν παράπονα.
Τζόρντι.- Κοίτα… Δεν καταλαβαίνω πώς μπορεί να παραπονιούνται γι’ αυτό οι γονείς του. Με ξέρουν και… Θα τους μιλήσω. Θα τους πω ακριβώς τα ίδια που σου είπα τώρα και σίγουρα θα καταλάβουν.
Άννα.- Δεν παραπονέθηκαν οι γονείς του Άλεξ.
Παύση.
Τζόρντι.- Ε, τότε ποιοι;
Άννα.- Η μητέρα της Πάουλα/
Τζόρντι.- Της Πάουλα; Αφού η Πάουλα έβγαλε το σωσίβιο από τη Δευτέρα και ήταν πολύ χαρούμενη.
Άννα.- Επίσης/
Τζόρντι.- Δεν καταλαβαίνω/
Άννα.- Τζόρντι… Δεν πρόκειται για το σωσίβιο.
Τζόρντι.- Κι αφού δεν πρόκειται για το σωσίβιο… Τι/
Άννα.- Ο πατέρας του Αρνάου/
Τζόρντι.- Ποιου από τους δυο;
Άννα.- Του Αρνάου Μπος. Ήρθε εδώ. Πριν λίγο.
Τζόρντι.- Μα αυτός ο άνθρωπος δεν έχει πατήσει το πόδι του στην πισίνα. Πάντα έρχεται η μητέρα του Αρνάου.
Άννα.- Τι έκανες όταν ο Άλεξ άρχισε να κλαίει; Αυτό θέλω να μου πεις.
Μπαίνει ο Έκτορ.
Παίρνει μερικά κουτιά ακόμα.
Τζόρντι.- Κρυώνω, πάω να βάλω το μπουρνούζι μου.
Άννα.- Τζόρντι…
Έκτορ.- Φεύγω εγώ.
Τζόρντι.- Έρχομαι αμέσως. Μην ανησυχείς… Δεν φαντάζομαι ότι θες και να παγώσω από πάνω.
Ο Τζόρντι βγαίνει.