του Χουάν Μαγιόργκα
4 πρόσωπα, 3 άντρες και μία γυναίκα, όλοι γύρω στα 35-40 (ή και λίγο μεγαλύτεροι)
Οι υπάλληλοι μιας εταιρείας αποφασίζουν να εφαρμόσουν μυστικά τον κομμουνισμό ΜΟΝΟ μέσα στον χώρο της Εταιρείας τους, σε ένα ποσοστό 10% των υπαλλήλων, που καλύπτουν ο ένας τον άλλον, δηλώνουν ψεύτικα στοιχεία για να δείχνουν ότι η παραγωγικότητα είναι στα ύψη, ενώ στην πραγματικότητα εκείνοι βρίσκονται στα γραφεία τους και ασχολούνται-μυστικά πάντα-με τα χόμπι και τα πάθη τους. Αυτός ο “μικρο-κομμουνισμός” όμως, γνωρίζει ξαφνικά την απειλή στο πρόσωπο μιας ομάδας αναρχικών, που εμφανίζονται με μάσκες στις συγκεντρώσεις τους. Ποιοι κρύβονται πίσω από τις μάσκες; Ποια τάση θα επικρατήσει; Και τι ρόλο θα παίξει τελικά η μοναδική γυναίκα που συμμετέχει στο αρχικό σχέδιο για εφαρμογή του “μικρο-κομμουνισμού”, η οποία αποκαλύπτεται στην πορεία πως δεν είναι κανονική υπάλληλος, αλλά μια κακή ηθοποιός;
Ο Χουάν Μαγιόργκα υπογράφει μια πολιτική κωμωδία με θέμα “κάποιους ανθρώπους που αναζητούν την ευτυχία”.
Απόσπασμα του έργου
ΠΑΛΜΙΡΟ- Σε παρακολουθήσαμε. Δεν είσαι ευχαριστημένος.
ΕΝΡΙΚΟ- Είμαι πολύ ευχαριστημένος. Μου αρέσει η δουλειά μου. Με απολύετε; Είστε από τη Διεύθυνση Ανθρώπινου Δυναμικού; Μου αρέσει να δουλεύω εδώ.
ΑΝΤΟΝΙΟ- Σε κανέναν δεν αρέσει να δουλεύει εδώ, εκτός από κάποιους ηλίθιους, κι εσύ δεν είσαι από αυτούς. Πόσες φορές την ημέρα λες μέσα σου ότι σκοτώνεσαι για συμφέροντα που δεν είναι δικά σου; Πόσες φορές σκέφτεσαι ότι αυτό που κάνεις εδώ είναι δυσάρεστο, αλλά και άχρηστο; Πόσες φορές έχεις πει: “Δεν είναι αυτή η ζωή που θέλω να ζήσω”; Εσύ έχεις ένα πάθος, Ενρίκο.
ΠΑΛΜΙΡΟ- Μπορείς να είσαι ειλικρινής. Δεν σε ακούει κανείς. Βρίσκεσαι σε προστατευμένο χώρο.
ΑΝΤΟΝΙΟ- Δεν είσαι ευτυχισμένος σε αυτή την εταιρεία, Ενρίκο. Αλλά μπορείς να γίνεις. Μπορείς να γίνεις ευτυχισμένος σε αυτή την εταιρεία.
ΕΝΡΙΚΟ- Συνδικαλιστές είστε;
ΠΑΛΜΙΡΟ- Συνδικαλιστές; (Ξεκαρδίζεται στα γέλια.)
ΑΝΤΟΝΙΟ- Τα συνδικάτα είναι μέρος του συστήματος. Το δικό μας χαρακτηριστικό είναι η σύγκρουση με το σύστημα και, συνεπώς, η σύγκρουση με τους συνδικαλιστές. Εμείς δεν παζαρεύουμε. Η ευτυχία σου δεν είναι διαπραγματεύσιμη.
Σιωπή.
ΕΝΡΙΚΟ- Σύμφωνοι, αλλά δεν το καταλαβαίνω.
ΠΑΛΜΙΡΟ- Είναι πολύ εύκολο, Ενρίκο.
ΕΝΡΙΚΟ- Η ιδέα που έχω εγώ για τον κομμουνισμό… Αυτό που σε όλη τη ζωή μου θεωρούσα ως κομμουνισμό…
ΑΝΤΟΝΙΟ- Η ιδέα του κομμουνισμού είναι διαλεκτική.
ΕΝΡΙΚΟ- Τι εννοείς διαλεκτική;
ΑΝΤΟΝΙΟ- Δυναμική. Δεν είναι στατική. Διαλέγεται με την Ιστορία.
ΕΝΡΙΚΟ- A, διαλεκτική.
ΑΝΤΟΝΙΟ- Ο Μαρξ προέβλεψε ότι η επανάσταση θα άρχιζε στη βιομηχανική Αγγλία και άρχισε στη νωχελική Ρωσία. Η ιδέα του κομμουνισμού είναι διαλεκτική. Σήμερα, η ιδέα του κομμουνισμού δεν μπορεί να εφαρμοστεί ως εναλλακτική στον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής. Μπορεί να εφαρμοστεί μέσα στον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής. Η καπιταλιστική επιχείρηση είναι ακριβώς ο χώρος μέσα στον οποίο οι εργαζόμενοι μπορούν να εφαρμόσουν σήμερα την ιδέα του κομμουνισμού.
ΕΝΡΙΚΟ- Θέλετε να πάρετε τον έλεγχο της εταιρείας και να τη μετατρέψετε σε κολεκτίβα.
ΑΝΤΟΝΙΟ- Ακριβώς.
ΠΑΛΜΙΡΟ- Ο Αντόνιο υπολόγισε ότι το δέκα τοις εκατό είναι το ανώτερο ποσοστό των εργαζομένων που μπορούν να ενσωματωθούν στο σχέδιο.
ΑΝΤΟΝΙΟ- Έχουμε δημιουργήσει ένα δίκτυο που βασίζεται στην αρχή της αμοιβαίας προστασίας. Κάθε μέλος του δικτύου προστατεύεται από όλα τα υπόλοιπα, κάθε μέλος προστατεύει όλα τα υπόλοιπα. Ένας προστατευόμενος υπάλληλος μπορεί να αφιερώσει τον χρόνο και τον ταλέντο του στο πάθος του, αντί να αφιερώνει ταλέντο και πάθος στους σκοπούς της επιχείρησης, χωρίς να το αντιληφθεί η επιχείρηση βεβαίως. Παρεμβαίνουμε στους μηχανισμούς αξιολόγησης της παραγωγικότητας καθώς επίσης και στους χώρους όπου κτίζεται η φήμη του εργαζομένου-διαδρόμους, τουαλέτες, καπνιστήρια…-. Ένας προστατευό-μενος υπάλληλος θα εμφανίζεται ως υποδειγματικός και θα αξιολογείται ως εξαιρετικά παραγωγικός έστω κι αν η παραγωγικότητά του είναι μηδενική.
Σιωπή.
ΕΝΡΙΚΟ- Με τι αντάλλαγμα;
ΑΝΤΟΝΙΟ- Προς το παρόν θέλουμε απλώς να διαβάσεις λίγο.
Ο ΠΑΛΜΙΡΟ βάζει μπροστά στον ΕΝΡΙΚΟ τρία βιβλία.
ΠΑΛΜΙΡΟ- “Αντί-Ντύρινγκ”, του Φρήντριχ Ένγκελς. “Τετράδια της φυλακής”, του Αντόνιο Γκράμσι. Από “Το Κεφάλαιο”, για την ώρα μόνο τον πρώτο τόμο.
ΑΝΤΟΝΙΟ- Θέλουμε να τα διαβάσεις με μια διαλεκτική προοπτική. Γράφτηκαν λίγο πριν από την ιστορία της κομμουνιστικής ιδέας, όταν η κατάρρευση του καπιταλισμού φαινόταν να πλησιάζει. Η κατάρρευση καθυστερεί, εν τω μεταξύ όμως μπορούμε να εκμεταλλευτούμε τα τυφλά σημεία του συστήματος, τις τρύπες του, για να κατασκευάσουμε μέσα σε αυτές μια κοινότητα που θα γίνει ο πρόδρομος της απελευθερωμένης Ανθρωπότητας.
ΕΝΡΙΚΟ- Ναι, αλλά εγώ δεν είμαι προλετάριος. Ούτε κι εσείς μου φαίνεστε πολύ προλετάριοι, που λένε.
ΑΝΤΟΝΙΟ- Η ιδέα του κομμουνισμού είναι διαλεκτική. Το επαναστατικό υποκείμενο δεν είναι σήμερα ο προλετάριος. Το επαναστατικό υποκείμενο σήμερα είναι ευρύ και βρίσκεται κυρίως στη μεσαία τάξη.
ΠΑΛΜΙΡΟ- Έχουμε από όλα όμως. Ο Αντόνιο είναι στο διοικητικό συμβούλιο· εγώ είμαι ο σωφέρ του. Έχουμε ανθρώπους σε όλα τα στρώματα.
ΕΝΡΙΚΟ- Διοικητικό συμβούλιο; Α, κατάλαβα, εσείς είστε… Είστε…
ΑΝΤΟΝΙΟ- Γιατί αλλάζεις τόνο και στάση, Ενρίκο; Αλλάζεις τόνο και στάση επειδή με θεωρείς ανώτερο; Μεταξύ μας δεν υπάρχουν ανώτεροι και κατώτεροι. Εμείς είμαστε όλοι ίσοι.
ΠΑΛΜΙΡΟ- Αυτό που μας εξισώνει είναι η παραγωγικότητά μας. Η παραγωγικότητά μας είναι μηδέν. Καθαρίστριες που δεν καθαρίζουν, σωφέρ που δεν ανεβαίνουν σε αυτοκίνητο, εκτελεστικοί που δεν εκτελούν.
ΑΝΤΟΝΙΟ- Άνθρωποι προστατευμένοι, άνθρωποι ελεύθεροι. Όλα αρχίζουν με μια κίνηση που δεν καμουφλάρεται σωστά, μια κουβέντα που ξεφεύγει, με ένα βλέμμα που μέσα του λάμπει, ασυγκράτητο, ένα πάθος. Έτσι φτάσαμε στον καθέναν απ’ αυτούς. Έτσι φτάσαμε και σε σένα. Έτσι χτίζουμε μια μυστική κοινωνία από ανθρώπους χωρίς αλυσίδες.
ΕΝΡΙΚΟ- Πόσους; Ποιους;
ΑΝΤΟΝΙΟ- Κανείς δεν ξέρει πόσους ούτε ποιους. Θα ήταν επικίνδυνο. Κάθε μέλος, ξέρει μόνο λίγα μέλη ακόμα του δικτύου. Οι οικογένειες βεβαίως δεν πρέπει να ξέρουν τίποτα. Η γυναίκα σου δεν πρέπει να ξέρει τίποτα, Ενρίκο.
ΕΝΡΙΚΟ- Μα ετοιμαζόμαστε να…
ΑΝΤΟΝΙΟ- Τίποτα!
ΠΑΛΜΙΡΟ- Η παραμικρή απερισκεψία, Ενρίκο, θα σημάνει τον αποκλεισμό σου από το σχέδιο.