Η χελώνα του Δαρβίνου

(…)

Καθηγητής: Κυρία Ρόμπινσον, προσπαθώ να κάνω υπομονή επειδή σέβομαι την ηλικία σας. Ξέρω πως όλοι εκεί θα καταλήξουμε: γεροντική άνοια, Αλτσχάιμερ… Είναι πολύ θλιβερό, αλλά δεν μπορώ να σας βοηθήσω. Έχω έναν εξάδελφο ψυχίατρο, η γυναίκα μου θα σας δώσει το τηλέφωνό του. Και τώρα, αν μου επιτρέπετε …

 Χάριετ: Με περνάτε για τρελόγρια. Δεν πιστεύετε πως είμαι η χελώνα Δαρβίνου.

Καθηγητής: Δεν είστε χελώνα, κυρία μου, ούτε του Δαρβίνου, ούτε κανενός. Είναι αλήθεια πως το πρόσωπό σας μπορεί να θυμίζει χελώνα, όπως το πρόσωπο άλλων θυμίζει σκύλο ή πίθηκο. Έχετε κοντό λαιμό, κι αυτή η καμπούρα μπορεί να θυμίζει καβούκι. Αν σας φωνάζουν “χελώνα” στη γειτονιά σας, πρέπει να παραδεχτείτε πως είναι πετυχημένο παρατσούκλι.

Χάριετ: Δεν με πιστεύετε. Τότε λοιπόν, πώς εξηγείται αυτό; (Η Χάριετ γυμνώνει την πλάτη της και τη δείχνει στον Καθηγητή.) Μπορείτε να την αγγίξετε.

(Ο Καθηγητής πάει να την αγγίξει, αλλά τελικά δεν το κάνει.)

 Καθηγητής: Ναι, είναι πολύ παράξενο, κάποια σπάνια ασθένεια του δέρματος υποθέτω, αυτό όμως δεν σας μετατρέπει σε χελώνα. Περπατάτε με τα δύο πόδια σας. Μιλάτε. Διαβάζετε!

Χάριετ: Έχω εξελιχθεί.

Καθηγητής:  ;

Χάριετ: Ο Τσάρλι προέβλεψε αυτή την πιθανότητα, την αναφέρει στο κεφάλαιο 13: “Σε ακραίες περιπτώσεις, η έμβιος ύλη μπορεί να εξελιχθεί με πιο γρήγορους ρυθμούς”. Ο Τσάρλι το έλεγε αυτό «ραγδαία εξέλιξη υπό την επήρεια εξαιρετικών ερεθισμάτων». Και από αυτά, από εξαιρετικά ερεθίσματα, είχα ένα σωρό. Ανέβηκα σε κείνο το πλοίο και άρχισαν να μου συμβαίνουν ενδιαφέροντα πράγματα. Γύριζα εδώ κι εκεί, όπου ήθελε να με πάει η Ιστορία. Είδα τα εγκαίνια του πύργου του Άιφελ και την πυρπόληση του Ράιχσταγκ∙ είδα τους Γερμανούς να μπαίνουν στο Παρίσι και τους Αμερικανούς να αποβιβάζονται στη Νορμανδία• είδα την Οκτωβριανή Επανάσταση και την Περεστρόικα! Ποτέ δεν σκέφτηκα να το εκμεταλλευτώ, αλλά πρόσφατα συνειδητοποίησα πως η μνήμη μου είναι ένα κεφάλαιο. Ο κόσμος σκοτώνεται για το παρελθόν, κι απ’ αυτό εγώ έχω περισσότερο από όλους. Γιατί να μην το προσφέρω σε έναν επαγγελματία με αντάλλαγμα μια μικρή βοήθεια; Πήγα στη Βιβλιοθήκη, έψαξα για ιστορικά βιβλία και βρήκα τους δύο τόμους σας, τόσο τεράστιους, με τόσα λάθη. Σκέφτηκα: «Θα μπορούσα να βοηθήσω αυτόν τον άνθρωπο». Σας προτείνω να γίνετε ο γραμματέας μου, αυτός στον οποίο θα διηγηθώ τα πάντα. Μπορώ να σας αποκαλύψω στοιχεία που δε θα βρείτε σε κανένα ντοκουμέντο: Τι είπε ο Λένιν στη νεκρική του κλίνη; Από τι πέθανε ο Πάπας Ιωάννης Παύλος ο Α΄; Εγώ μπορώ να σας το πω. Με ένα μηδαμινό αντάλλαγμα. Αν όμως εσείς σκέπτεστε πως είμαι μια γρια που τα’χει χαμένα, θα ψάξω να βρω άλλον ιστορικό. Έχω ολόκληρο κατάλογο.

Καθηγητής: «Με ένα μηδαμινό αντάλλαγμα». Τι αντάλλαγμα;

Χάριετ: Θέλω να γυρίσω στο σπίτι.

Καθηγητής: ;

Χάριετ: Θέλω να επιστρέψω στα Γκαλάπαγκος και να πεθάνω εκεί. Αλλά χρειάζομαι βοήθεια: δεν έχω χαρτιά, και χωρίς χαρτιά δε με αφήνουν να ταξιδέψω. Η ηλικία μου δεν μου επιτρέπει να πάω κολυμπώντας! Στις 28 Μαρτίου κλείνω τα 200.

 Σιωπή. Ο Καθηγητής αγγίζει την πλάτη της Χάριετ.

 Χάριετ: Μία προειδοποίηση, κύριε καθηγητά: Η πραγματική μου ταυτότητα πρέπει να παραμείνει κρυφή. Αν την αποκαλύψετε, θα με εκθέσετε σε κίνδυνο. Υπάρχουν άνθρωποι που θέλουν να με εξοντώσουν.

 Καθηγητής: Ποιος; Γιατί;

 Χάριετ: Πολλοί θα ήθελαν να ξεχάσω. Άνθρωποι που θέλουν να μου κλείσουν το στόμα για να μη μάθει κανείς αυτά που μόνο εγώ θυμάμαι. Φοβάμαι για τη ζωή μου. Κανείς εκτός από σας δεν πρέπει να ξέρει ποια είμαι. Κυριολεκτικά κανείς. Ούτε καν η χαριτωμένη σύζυγός σας, κύριε καθηγητά.

 Σκοτάδι. Φως. Την ίδια νύχτα. Η Χάριετ μιλάει και ο καθηγητής κρατάει σημειώσεις.

Χάριετ: … αλλά δεν έφυγα από το νησί μου για να περάσω τη ζωή μου σε ένα περιβολάκι, γι’ αυτό, μόλις πήρα είδηση ότι ο γαλατάς άφησε την πόρτα μισάνοιχτη, σουρ σουρ σουρ, και να’μαι στην άλλη μεριά του φράχτη. Μόλις βγήκα, βλέπω εκείνη την ταμπέλα: “Λονδίνο, 21 μίλια”. Είχα ακούσει να μιλάνε γι’ αυτό το μέρος: “Άνοιξε κι άλλο θέατρο στο Λονδίνο”, “Ο Τζακ ο Αντεροβγάλτης δολοφόνησε άλλη μια γυναίκα στο Λονδίνο” …

 Καθηγητής: “Λονδίνο 21 μίλια”. Ποιος σ’ έμαθε να διαβάζεις;

Χάριετ: Ποιος με έμαθε να διαβάζω;… Οι “Τάιμς”! Ο Τσάρλι τους έφερνε στον κήπο για να λύσει το σταυρόλεξο. Δεν λέω πως ήταν εύκολο, μου πήρε χρόνο, αλλά ο χρόνος εμένα μου περίσσευε. Το θέμα είναι πως ξεκινάω για το Λονδίνο και πριν κάνω καλά καλά δυο βήματα,  τσουφ τσουφ τσουφ… περνάει από πάνω μου ο σιδηρόδρομος! Μόλις τον είδα, γεννήθηκε μέσα μου ένας μεγάλος θαυμασμός για το Ανθρώπινο είδος. Οι γονείς μου στο νησί δεν είχαν ιδέα για το τι μπορεί να κάνει ο άνθρωπος! Η ανθρώπινη οικογένεια πολύ γρήγορα θα παρέχει ασφάλεια σε όλα τα μέλη της! Οι άνθρωποι είναι πραγματικά το τελευταίο στάδιο εξέλιξης! Κι εγώ βρίσκομαι εδώ, στην πρώτη σειρά, θεατής της ανθρώπινης προόδου! Τρακτέρ, ατμόπλοια, τηλέγραφος! Ακόμη κι εγώ αισθάνομαι αφόρητα, απόλυτα μοντέρνα! Βαδίζω με τέτοιο ενθουσιασμό, που μόνο 15 μήνες μετά την ημέρα που βγήκα από τον κήπο του Δαρβίνου, αντικρίζω τα προάστια της μητρόπολης. Τι απογοήτευση! Τι δυσάρεστη έκπληξη, τα χαμόσπιτα που ζούσαν τόσα πλάσματα εξαθλιωμένα από την πολλή δουλειά και το λίγο φαγητό! Πόσο το φοβήθηκα το προλεταριάτο! Παντού αποδείξεις για τις ατέλειωτες δυνατότητες προόδου του ανθρώπινου γένους, αλλά και τσακισμένες πλάτες και θυμωμένα πρόσωπα. Το ηλεκτρικό φως και η τετράχρονη μηχανή αλλά και παιδιά σκλάβοι. Αγχωμένη από μια τέτοια τρομερή αντίφαση, σερνόμουν από ταβέρνα σε ταβέρνα κι έγλυφα από το πάτωμα μερικές σταγόνες για να μη σκέπτομαι, ώσπου μια νύχτα, σ’ένα ταβερνάκι  στο Σόχο, βλέπω έναν εύθυμο μουσάτο να κουνάει μπροστά στα μούτρα του ταβερνιάρη κάτι χειρόγραφα. “Άντε, Γερμανέ, στο σπίτι για ύπνο!”. Ο μουσάτος φεύγει παραπατώντας και ξεχνάει τα χαρτιά του. Διαβάζω: “Ένα φάντασμα πλανιέται στην Ευρώπη: Το φάντασμα του κομμουνισμού”. Το τελειώνω μονορούφι. Ξαφνικά, τα καταλαβαίνω όλα: Η πάλη των τάξεων είναι η κινητήρια δύναμη της ιστορίας, οι αστοί αλλοτριώνουν την υπεραξία και ο καπιταλισμός θα αυτοκαταστραφεί όταν ο πλούτος συγκεντρωθεί στα χέρια λίγων τους οποίους θα εξολοθρεύσει ο στρατός τον απόκληρων, που θα κυριεύσει τα εργοστάσια, τα οποία από πεδία εξόντωσης θα μετατραπούν σε οργανισμούς της χειραφετημένης κοινωνίας• τι έχουμε να χάσουμε, εκτός από τις αλυσίδες μας; (Τραγουδάει με υψωμένη τη γροθιά) Εμπρός της γης οι κολασμένοι, της πείνας σκλάβοι εμπρός εμπρός!…

 Καθηγητής: Μισό λεπτό, γιαγιάκα, δεν ξέρω αν κατάλαβα καλά. Εκείνος ο μεθυσμένος μουσάτος ήταν ο Καρλ Μαρξ; Ο Μαρξ ήταν εξόριστος στο Λονδίνο από το 1849. Αλλά το “Μανιφέστο” είχε δημοσιευθεί ένα χρόνο πριν. Αν αυτός ο άνδρας ήταν ο Μαρξ, αυτό που διαβάσατε… Μια δεύτερη εκδοχή του “Κομμουνιστικού Μανιφέστου”;